Kengetallen zijn getallen die de verhouding uitdrukken tussen bepaalde onderdelen van de begroting of de balans en kunnen helpen bij de beoordeling van de financiële positie van een gemeente. Om dit te bereiken is voorgeschreven dat de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing de volgende kengetallen bevat:
- Netto schuldquote
- Solvabiliteitsratio
- Grondexploitatie
- Structurele exploitatieruimte
- Belastingcapaciteit
Deze kengetallen maken inzichtelijk(er) over hoeveel (financiële) ruimte de gemeente beschikt om structurele en incidentele lasten te kunnen dekken of opvangen. Ze geven zodoende inzicht in de financiële weerbaarheid en wendbaarheid.
Kengetallen Besluit Begroting en Verantwoording | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
Omschrijving | W 2019 | B 2020 | B 2021 | B 2022 | B 2023 | B 2024 |
Netto schuldquote | 22,33% | 55,12% | 49,86% | 74,69% | 72,54% | 71,90% |
Netto schuldquote correctie voor alle verstrekte leningen | 22,33% | 55,12% | 49,86% | 74,69% | 72,54% | 71,90% |
Solvabiliteitsratio | 40,15% | 26,13% | 26,78% | 20,66% | 19,80% | 18,97% |
Grondexploitatie | 1,42% | 3,06% | 1,78% | 1,94% | 1,88% | 1,81% |
Structurele exploitatieruimte | 0,71% | -0,06% | 0,19% | -0,34% | -0,32% | 0,22% |
Belastingcapaciteit | 95,27% | 91,07 | 103,39% | 104,39 | 105,42% | 106,48% |
a. Netto schuldquote
Hoe hoger de schuld, hoe hoger de netto schuldquote. De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen en geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie. Door de jaarlijkse aflossingen op onze vaste geldleningen daalde de schuldquote in de afgelopen jaren. In de begroting is rekening gehouden met het aantrekken in 2021 en 2022 van twee geldleningen van ieder € 10 miljoen. Hierdoor stijgt de de schuldquote.
Een schuldquote lager dan 100% wordt als gezond ervaren. Hier blijven we ook na het aantrekken van de nieuwe geldleningen ver onder.
b. Solvabiliteitsratio
Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Hoe hoger de solvabiliteitsratio, hoe groter de weerbaarheid. Over het algemeen wordt gesproken van een gezonde situatie als de solvabiliteitsratio hoger is dan 20%.
Het eigen vermogen van de gemeente Gennep daalt door de inzet van de algemene vrije reserve voor incidentele lasten. Doordat we fors investeren stijgt het balanstotaal waardoor de solvabiliteitsratio toch daalt.
c. Grondexploitatie
Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie (de waarde van de grond) is ten opzichte van de totale (geraamde) baten. De boekwaarde van de grondexploitaties moet terugverdiend worden. Een laag kengetal is gunstig: de boekwaarde is dan beperkt in relatie tot de totale omzet van de gemeente. Onze grondexploitaties zijn heel beperkt wat terug komt in een heel laag kengetal.
d. Structurele exploitatieruimte
Voor de beoordeling van de financiële positie is het ook van belang te kijken naar de structurele baten en structurele lasten. Structurele baten zijn bijvoorbeeld de algemene uitkering uit het gemeentefonds en de opbrengsten uit de onroerendezaakbelasting. Dit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is, doordat wordt gekeken naar de structurele baten en structurele lasten en deze worden vergeleken met de totale baten. Een positief percentage betekent dat de structurele baten toereikend zijn om de structurele lasten (waaronder de rente en aflossing van een lening) te dekken. Voor de jaren 2021 en 2022 hebben we een klein negatief percentage. Voor de jaren daarna is het percentage weer positief doordat het begrotingssaldo stijgt en er geen incidentele baten meer zijn.
e. Belastingcapaciteit
De belastingcapaciteit is gerelateerd aan de hoogte van de gemiddelde woonlasten (OZB, rioolheffing en reinigingsheffing). Naast de OZB wordt tevens gekeken naar de riool- en afvalstoffenheffing omdat de heffing niet kostendekkend hoeft te zijn, maar ook lager mag worden vastgesteld. Er is dan sprake van belastingcapaciteit die niet benut wordt.
De belastingcapaciteit geeft inzicht in de mate waarin een financiële tegenvaller in het volgende begrotingsjaar kan worden opgevangen of de mate waarin ruimte is voor nieuw beleid. Om deze ruimte weer te kunnen geven is een ijkpunt nodig. In dit geval landelijk gemiddelde tarieven.
De maatstaf woonlasten landelijk gemiddelde is voor 2021 nog niet bekend, daarom is het bedrag van 2020 aangehouden.
De rioolheffing blijft gelijk. De opbrengst voor de OZB wordt vanaf 2020 verhoogd met het inflatiepercentage. Door hogere kosten van de milieustraat en verwerking van het afval stijgt de afvalstoffenheffing. Door deze verhogingen is het kengetal gestegen. Het percentage zit boven de 100% wat komt doordat de maatstaf woonlasten voor 2021 nog niet bekend is.
Samenvattend oordeel kengetallen
Een afzonderlijk kengetal zegt weinig over hoe de financiële positie moet worden beoordeeld. Zo hoeft een hoge schuld geen nadelig effect te hebben op de financiële positie, maar is dat afhankelijk of en wat er aan eigen vermogen en baten tegenover die schuld staat en hoe groot de kans is dat de schuld weer wordt afgelost. Het is dus, met andere woorden, niet mogelijk om een individueel kengetal te gebruiken voor de beoordeling van de financiële positie. De kengetallen zullen altijd in samenhang moeten worden bezien, omdat ze alleen gezamenlijk en in hun onderlinge verhouding een goed beeld kunnen geven van de financiële positie van de gemeente.
De kengetallen voor het inzicht in onze financiële positie blijven allemaal gunstig. De netto schuldquote stijgt maar blijft onder de geldende norm van een gezonde financieringssituatie. Dit blijkt ook door de daling van de solvabiliteitsratio. De boekwaarde van onze grondexploitaties is laag, het kengetal structurele exploitatieruimte is meerjarig positief. Het kengetal belastingcapaciteit geeft aan dat er vooralsnog geen ruimte is voor belastingverhoging mocht dit noodzakelijk zijn.